علاقمندان به تحصیل در رشته علوم قرآن برای دانشگاه و شهر محل تحصیلشان قدرت انتخاب دارند و با توجه به اولویت مکان یا اعتبار دانشگاه می‌توانند مقصد خود را انتخاب کنند. به جهت اینکه این رشته تقریبا در تمام استان‌های کشور حداقل در یکی از گرایش‌هایش وجود دارد. اما اگر دانشجویی قصد داشته باشد در بهترین دانشگاه ها تحصیل کند طبیعتا باید تلاش بیشتری داشته باشد. از نظر علمی، دانشگاه های تهران و شهرهای بزرگ، نسبت به سایر دانشگاه ها وضعیت بهتری دارند.
دانشگاه تهران
این دانش با تأسیس دانشگاه، برای نخستین بار به‌صورت رشته دانشگاهی در سال ۱۳۱۳ در دانشکده معقول و منقول (دانشکده الهیات امروزی) دانشگاه تهران تدریس شد و از آن زمان تاکنون همچنان به عنوان یکی از رشته‌های دانشگاهی در دانشگاه تهران ارائه می‌شود.
- مدیر گروه: دکتر محمدعلی مهدوی راد
- دکتر محمدعلی مهدوی راد
- دکتر فتح اله نجارزادگان
- دکتر حامد دژآباد
- دکتر روح اله شهیدی
- دکتر محمد حسن احمدی
- دکتر سید اسحق حسینی کوهساری
- دکتر علی راد
- دکتر حسن رضایی
- دکتر محمد موسوی مقدم
دانشگاه تربیت مدرس
گروه علوم قرآن و حديث دانشگاه تربيت مدرس از سال 1361 به همت دکتر معارف و مديريت دكتر حجتی در مقطع كارشناسی‌ارشد آغاز به كار نمود و با شروع سال تحصيلی 68-1367 اين گروه با اقدام به پذيرش دانشجو در مقطع دكتری، به فعاليت خود ادامه داد. در حال حاضر اين گروه در دو مقطع كارشناسی‌ارشد و دكتری و در رشته علوم قرآن و حديث دانشجو می‌پذيرد.
دانشگاه قرآن و حدیث
دانشگاه قرآن و حدیث يكى از اركان مؤسسه علمى ـ فرهنگى دار الحديث است. اين دانشگاه از مؤسسات آموزش عالى غير دولتى است كه از سال 1378 با مجوز رسمى شوراى عالى انقلاب فرهنگى، فعاليت آموزشى خود را در قالب دانشکده علوم حدیث آغاز كرده و امروز با مجوز رسمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با نام «دانشگاه قرآن و حدیث» به فعالیت خود ادامه می‌دهد، که دارای سه دانشکده فعال با عناوین «دانشکده علوم و معارف قرآن»، «دانشکده علوم و معارف حدیث» و «دانشکده علوم و معارف اسلامی» و نیز شعبه ای در تهران با عنوان «پردیس تهران دانشگاه قرآن و حدیث» است. این دانشگاه هم اکنون در چهار شهر قم، تهران، اصفهان و مشهد فعالیت دارد و از مراکز آموزش عالی منحصر به فرد در حوزه مباحث حدیثی در کشور به شمار می‌آید.
در بهمن ماه سال 1382 با کسب مجوز جذب دانشجو در مقطع كارشناسى ارشد اولین دوره تحصیلات تکمیلی با رشته علوم حدیث گرایش تفسیر اثری و کلام و عقاید راه اندازی شد. رشته های قرآنی مقطع ارشد دانشگاه قرآن و حدیث به شرح زیر است:
- علوم حدیث با گرایش‌های اخلاق، کلام و عقاید، تفسیر اثری و نهج البلاغه
- علوم قرآن و حدیث
- تفسیر روایی
- علوم و معارف نهج البلاغه
کارشناسی ارشد این دانشگاه در قم، ویژه طلاب مرد است اما در شهر ری اختصاصی به طلاب و آقایان ندارد و خواهران هم می‌توانند در این دوره شرکت کنند. در مقطع کارشناسی ارشد دانشکده ری، علاوه بر قبولی در کنکور، باید در مصاحبه هم امتیازات لازم را کسب کنند تا اسامی آنها برای معرفی نهایی به سازمان سنجش اعلام شود. اما در شهر قم با آزمون اختصاصی و مصاحبه، دانشجوهای مستعد را از میان طلاب علاقه مند شناسایی و جذب می‌کنند و نیازی به شرکت در کنکور سراسری ندارد در مقطع کارشناسی ارشد شرط شرکت در این آزمون اختصاصی، اتمام سطح دو حوزه است و فعلاً دوره ها مخصوص آقایان است. در مقطع دکتری هم به صورت آزمون اختصاصی، مثل سایر مراکز و همراه با مصاحبه دانشجویان مستعد انتخاب می شوند.
هیات علمی دانشگاه قرآن و حدیث:
- محمدعلی مهدوی راد
- علیرضا قائمی نیا
- عباس پسندیده
- سید محمدکاظم سید طباطبایی
- مهدی غلامعلی
- مصطفی دلشاد تهرانی
- مریم ولایتی
- کاظم قاضی زاده
- الهه هادیان رسنانی
- جلیل پروین
- حسن اصغرپور
- حامد شریعتی نیاسر
- آزاده عباسی
- علی صفری
- مهدی مردانی
- محمدرضا سبحانی نیا
- حیدر مسجدی
- پوران میرزایی
- سید حمیدرضا محمودزاده حسینی
- محمد مرادی
دانشگاه الزهرا
دانشکده الهیات، ادبیات و علوم انسانی در سال 1365ش با 8 گروه آموزشی الهیات، ادبیات فارسی، زبان فرانسه، زبان انگلیسی، روانشناسی، علوم تربیتی، کتابداری و تاریخ شکل گرفت و در سال 1373ش دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، که از اولین رشته‌های دانشگاه الزهرا «س» از سال 1343 بوده اند، از این دانشکده جدا گردید و در سال ش1380 دانشکده الهیات از دانشکده ادبیات، زبان‌ها و تاریخ تفکیک شد و از آن پس با پنج گروه آموزشی تحت عنوان دانشکده الهیات به کار خود ادامه داد. در سال 1382 پس از الحاق گروه معارف اسلامی به دانشکده با همراه پنج گروه آموزشی تحت عنوان دانشکده الهیات و معارف اسلامی به کار خود ادامه داد.
از سال 1383 ش رشته‌های مختلف این دانشکده اقدام به پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی( ارشد و دکتری) نمودند.
دانشگاه علامه طباطبایی
دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه علامه طباطبائی در سال ۱۳۹۱ با سه گروه «فلسفه وکلام اسلامی»، «علوم قرآن وحدیث» و «معارف اسلامی» شروع به فعالیت نمود. مکان این دانشکده در حال حاضر در محل ساختمان دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه می باشد.
رشته علوم قرآن و حدیث در سه مقطع کارشناسی، ارشد و دکتری در این دانشگاه ارائه می‌شود.
هیات علمی رشته قرآن و حدیث دانشگاه علامه
- عباس اشرفی
- حمیدرضا بصیری
- علی بنایی
- محمد شعبان پور
- علیرضا فخاری
- علی شریفی
- محمدکاظم شاکر
- محمدحسین بیات
- روح الله محمدعلی نژاد عمران
دانشگاه اصفهان
نظر به سوابق علمي و فرهنگي و اهميت تاريخي شهر اصفهان، در پاسخ به خواست مردم فرهنگ دوست و ادب پرور اصفهان، هيئت دولت در مهرماه ۱۳۳۷ با تأسيس دانشكده ادبيات درشهر اصفهان موافقت كرد، از آذرماه ۱۳۳۷ از سوي آقاي دكتر مهران وزير آموزش و پرورش وقت آقاي دكتر عباس فاروقي استاد دانشسراي عالي با حفظ سمت به رياست دانشكده ادبيات، منصوب‌شد و با اينكه امكانات كم و كادر آموزشي ناكافي بود از اوايل دي ماه ۱۳۳۷ اين دانشكده با دو رشته‌زبان و ادبيات فارسي و ادبيات انگليسي گشايش يافت. در ابتدا دانشكده در خانه‌اي اجاره‌اي با دواطاق شروع به كار كرد ولي از آغاز سال تحصيلي ۳۹-۱۳۳۸ اين دانشكده به محلي در جنب بناي شاهزاده ابراهيم كه به كمك اداره اوقاف با موافقت اداره كل آموزش و پرورش آماده بهره‌برداري‌شده‌بود انتقال يافت.
در سال ۳۹-۱۳۳۸ رشته‌هاي فلسفه، علوم تربيتي و زبان و ادبيات ارمني نيز در دانشكده به دو رشته قبلي افزوده شد و در سال تحصيلي ۴۲-۱۳۴۱ رشته زبان و ادبيات عرب نيز داير گرديد؛ درهمين سال دبيرخانه دانشگاه اصفهان شكل گرفت و فعاليتهاي آموزشي و پژوهشي آن با مديريتي‌واحد به رياست دكتر قاسم معتمدي به كار خود ادامه داد. در سال ۱۳۴۵ رشته تاريخ با مديريت دكتر لطف ا… هنرفر مؤلف كتاب «گنجينه آثار تاريخي اصفهان» تأسيس گرديد در همان سال رشته‌جغرافيا نيز به رشته‌هاي قبلي افزوده شد.
در سال ۱۳۴۷ ساختمان موقت دانشكده ادبيات در خيابان (هزار جريب) آماده بهره‌برداري‌شد و با رشته‌هاي زبان و ادبيات فارسي، زبان و ادبيات انگليسي، فلسفه، علوم تربيتي، زبان وادبيات ارمني، زبان و ادبيات عرب، تاريخ و ايران شناسي، جغرافيا، زبان و ادبيات فرانسه،پاكستان‌شناسي و زبان اردو گشايش يافت. در همين سال دوره ليسانس شبانه نيز شروع به كار كرد.در سال ۱۳۴۸ گروه علوم اجتماعي داير گرديد.
در سال تحصيلي ۵۴-۱۳۵۳ رشته زبان و ادبيات آلماني نيز به گروه زبانهاي خارجي افزوده‌شد. در سال ۱۳۴۹ پس از تأسيس دانشكده علوم تربيتي، رشته فلسفه به آن دانشكده منتقل‌گرديد.
در سال ۱۳۵۵ دانشكده زبانهاي خارجي تأسيس گرديد و گروه زبانهاي خارجي به آن دانشكده انتقال يافت. در سال ۱۳۵۳ رشته‌هاي علوم اجتماعي و جغرافيا از يكديگر تفكيك گرديد و هر يك به گروه مستقلي تبديل گرديد. در سال ۱۳۶۷ رشته فلسفه مجدداً به دانشكده ادبيات و علوم‌انساني منتقل گرديد و فعاليت خود را در مقطع كارشناسي فلسفه و با سياست توسعه طولي آن درمقطع كارشناسي ارشد و دكتري آغاز نمود. تاريخچه هر يك از گروههاي آموزشي به تفكيك درصفحات بعدي خواهد آمد.
گروه حقوق دانشگاه اصفهان از سال تحصيلي ۷۵-۷۴ در مقطع كارشناسي آغاز به كار نموده و در بهمن ۱۳۷۴ اولين دوره دانشجويان خود را به صورت شبانه پذيرفت. اولين دوره فارغ‌التحصيلان مقطع كارشناسي گروه حقوق دانشگاه اصفهان در بهمن ماه ۱۳۷۸ فارع التحصيل‌گرديدند. اين گروه بر اساس هماهنگي‌هاي بعمل آمده با رئيس محترم دانشگاه از نيمسال تحصيلي‌اول ۸۱-۱۳۸۰ به دانشكده علوم اداري و اقتصاد منتقل گرديد.
ساختمان جديد دانشكده ادبيات و علوم انساني در سال ۱۳۷۵ در مساحت ۱۷۰۰۰ متر مربع با ظرفيت بيش از ۲۵۰۰ دانشجو افتتاح گرديد.
اين دانشكده در حال حاضر با هفت گروه آموزشي:
- گروه زبان و ادبيات فارسي
- گروه علوم قران و حديث
- گروه تاريخ
- گروه فلسفه وكلام اسلامي
- گروه فلسفه
- گروه علوم اجتماعي
- گروه معارف
با ۸۷ عضو هيات علمي ثابت و ۱۰۰ عضو حق التدريس با بيش از ۳۰۰۰ دانشجو در سه مقطع كارشناسي و كارشناسي ارشد و دكتري در دو نوبت شبانه و روزانه و با بيش از ۲۴ گرايش مختلف و با تعداد ۴۰ كارمند رسمي پيماني قراردادي مشغول فعاليت آموزشي و پژوهشي مي باشد.
امكانات كلي دانشكده عبارتند از:
- ۳۳ كلاس درس
- ۴ سايت كامپيوتري براي دانشجويان كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكتري
- يك مركز شبكه و IT مجهز به فيبر نوري و سرورهاي قدرتمند كه كل دانشكده را تحت پوشش قرار مي دهد.
- ۱ قطب علمي تاريخ
- ۱ قطب علمي زبان و ادبيات فارسي
- ۳ كتابخانه تخصصي با بيش از ۱۰۰۰۰۰ هزار جلد كتاب
- يك مركز اسناد و مجلات با بانك CD
- ۶ مجله علمي و پژوهشي
- ۶ انجمن علمي فعال
- ۴ تشكل سياسي
- ۱ واحد كافه تريا
- يك واحد امور نابينايان و جانبازان
- ۲ نماز خانه
- ۳ تالار جهت برگزاري كنفرانسها و تجمعات عمومي
شوراها و كميته هاي فعال در اين دانشكده، شوراي كتاب، شوراي آموزشي و پژوهشي دانشكده ، شوراي برنامه ريزي درسي، شوراي تحصيلات تكميلي و كميته ارتقاء مي باشد.
رياست اين دانشكده هم اكنون بر عهده جناب آقاي دكتر بيدهندي استاديارگروه فلسفه و كلام اسلامي است و ۴ معاونت از جمله معاون آموزشي، معاون فرهنگي، معاون پژوهشي و تحصيلات تكميلي و معاون مالي و اداري با ايشان همكاري مي كنند.
اعضای هیات علمی رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان
- امیر احمدنژاد
- اعظم پرچم
- محمد جانی پور
- محمدرضا حاجی اسماعیلی
- محمدرضا ستوده نیا
- محمد سلطانی
- رضا شکرانی
- محسن صمدانیان اصفهانی
- سید مهدی لطفی
- مهدی مطیع
دانشگاه فردوسی مشهد
دانشكده الهياتِ و معارف اسلامي دانشگاه فردوسى مشهد در سال 1337به نام دانشكده علوم معقول و منقول با دو رشته معقول (فلسفه و حكمت اسلامى) و منقول (فقه) تاسيس شده است.
از سال 1348 نام اين دانشكده، به الهيات و معارف اسلامى تغيير يافته و در سه رشته: فقه و مبانى حقوقاسلامى، فلسفه و كلام اسلامى، فرهنگ اسلامى و رابطه آن با تمدن ايرانى دانشجو پذيرفته است. افزون بر اين از سال 49 دو گروه آموزشى فرعى به نامهاى مبانى تشيع و اديان و مذاهب، قرآن و حديث و متون عربى به عنوان دو رشته فرعى فعاليت آموزشى داشته است.
در سال 1362كه دانشگاه ها پس از يك وقفه دو – سه ساله بازگشايى شدند، كليه رشتههاى اين دانشكده در هم ادغام شده به نام رشته « الهيات و معارف اسلامى» با دو گرايش دبيرى و آزاد به كار خود ادامه داد. در بهمن ماه 1365 رشته آزاد الهيات به پنج گرايش:فقه و مبانى حقوق اسلامى،فلسفه و كلام اسلامى،علوم قرآنى و حديث،فرهنگ اسلامي (تاريخ و تمدن اسلامى) و مباني تشيع و اديان و مذاهب تقسيم گرديد.
از سال تحصيلى 70-69 دانشكده داراى پنج گروه آموزشى:مباني تشيع و اديان و مذاهب (ادیان و عرفان تطبیقی)، تاریخ و تمدن اسلامی، علوم قرآن و حدیث، فقه و مبانی حقوق اسلامی،فلسفه و حکمت اسلامی بود که در سال 1383 گروه معارف اسلامی نیز به دانشکده الهیات پیوست. دانشكده الهيات و معارف اسلامي اکنون با 58 عضو هيات علمي، 1553 دانشجوي كارشناسي، 451 دانشجوي كارشناسي ارشد و 255 دانشجوي دكتري به فعاليت آموزشى خود ادامه می‌دهد.
8 دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
در سال ۱۳۶۱ به نام ” مدرسه تربیت مدرس قرآن کریم ” در تهران به صورت دوره های دو ماهه، ۶ ماهه و دوساله فعالیت خود را آغاز نمود و در سال ۱۳۶۸ با مجوز وزارت فرهنگ و آموزش عالی به مراکز آموزش عالی کشور پیوست و در سال‌های بعد مجوز پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی به نام دانشکده علوم قرآنی کسب کرد و از سال ۱۳۸۷ با مجوز وزارت علوم تحقیقات و فناوری با عنوان “دانشگاه علوم و معارف قران کریم” به انجام رسالت‌های آموزشی و پژوهشی پرداخته و اکنون دارای هفده دانشکده پایه و چهار دانشکده تخصصی در سراسر کشور در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری می‌باشد. مجوز پذیرش دانشکده در دانشکده علوم قرآنی لبنان هم در حال پیگری است.
– داوطلبان رشته‌هاي اين دانشگاه از بين شركت كنندگان در آزمون سراسري و به صورت نيمه متمركز و از طريق مصاحبه علمي انتخاب مي‌گردند.
– تحصيل در دانشگاه علوم و معارف قرآن كريم رايگان است
– با توجه به تبصره ذيل ماده واحده مصوبه ۱۶/۲/۷۵ مجلس شوراي اسلامي و آيين نامه اجرايي آن، فارغ التحصيلان اين دانشگاه در صورت حفظ كامل قرآن بدون آزمون به مقطع كارشناسي ارشد علوم قرآني راه مي يابند.
– فارغ التحصيلان اين دانشگاه در اولويت استخدام دانشكده‌هاي علوم قرآني و بخش‌هاي فرهنگي سازمان اوقاف و امور خيريه خواهند بود .
